Profilaktyka w kontekście logopedii to zapobieganie nieprawidłowościom w rozwoju mowy lub ich dalszych konsekwencji, gdy już się pojawią. Rodzice mogą wspierać rozwoju mowy dziecka, aby zapobiec wystąpieniu wielu zaburzeń, przestrzegając poniższych zasad:
- Stosowanie tzw. „kąpieli słownych”, czyli otoczenie dziecka mową. To wykorzystywanie nadarzających się okazji do wspólnych rozmów i tłumaczenia dziecku rzeczywistości, np. podczas codziennych aktywności.
- Wprowadzenie limitu czasu na oglądanie telewizji i użytkowanie telefonu przez dziecko na rzecz wspólnych aktywności (np. zabaw na świeżym powietrzu) i kontaktów z innymi. Dzięki temu dziecko ma szansę na rozwój poznawczy, w tym językowy.
- Czytanie książek, które sprawia, że dziecko wzbogaca swoje słownictwo i rozbudza wyobraźnię. Wzajemne interakcje z rodzicem to także okazja do zadawania dziecku pytań, które rozwijają jego myślenie przyczynowo-skutkowe, usprawniają koncentrację uwagi oraz rozumienie.
- Dbałość o słuch dziecka jest także częścią profilaktyki logopedycznej, gdyż zapewnia prawidłowy odbiór nadawanej mowy. Należy reagować na pojawiające się infekcje dróg oddechowych i stany zapalne ucha. Wszelkie choroby powinny być wyleczane do końca, aby nie dopuścić do pojawienia się powikłań. Nie wolno zapominać także o regularnej higienie uszu czy unikaniu ekspozycji na hałas.
- Zapobieganie wadom zgryzu to kolejny element przeciwdziałania pojawienia się wad wymowy. Rodzice mogą dbać o prawidłowy rozwój zgryz decydując o sposobie karmienia dziecka. Najlepszym wyborem jest karmienie naturalne. Gdy jednak nie jest ono możliwe, nie należy przedłużać karmienia butelką. Nie warto zwlekać także z podjęciem prób odstawienia smoczka. Istotne jest także późniejsze rozszerzanie diety, dzięki któremu dziecko może usprawniać gryzienie i żucie, które także kształtują zgryz.
- Obserwacja toru oddechowego. Prawidłowym sposobem oddychania jest oddychanie torem nosowym, dlatego rodzice powinni zawsze reagować, jeśli ich dziecko ma rozchylone usta w ciągu dnia lub nocy. W takiej sytuacji należy szybko odnaleźć przyczynę.